“Əgər bir şəxs işsizdirsə, sığorta haqqını haradan ödəməlidir?"

Baş nazirin keçmiş müavini, istiqlalçı millət vəkili Vahid Əhmədov “AzPolitika”-ya müsahibəsində gələn ilin dövlət büdcəsindən gözləntilərini açıqlayıb və sosial-iqtisadi, idarəetmə sahəsində islahatlarla bağlı fikirlərini bölüşüb.

Müsahibənin birinci hissəsini oxucularımıza təqdim edirik:

– Vahid müəllim, Milli Məclis 2026-cı ilin dövlət büdcəsini qəbul etdi. Builki büdcə ilə müqayisədə gəlirlərdə cüzi artım var, kəsir də 3 milyard manatdan bir az artıqdır. İlk dəfədir, büdcədə ciddi artım yoxdur, gəlirlərin əsas hissəsini təşkil edən neft-qazın dünya bazarındakı qiymətlərinin azalması da risklər yaradır. Sizcə, büdcənin gəlir proqnozları nə qədər realdır, gələn il hökumətin gözləntiləri və ümidləri nə dərəcədə doğrulacaq? İkincisi, hökumətin büdcədə müəyyən etdiyi prioritetlər ölkədəki real problemlərə nə qədər adekvatdır? 

– Doğrudur, 2025-ci illə müqayisədə 2026-cı ilin büdcə gəlirlərində böyük artım nəzərə çarpmır. Baxmayaraq ki, millət vəkilləri tərəfindən müxtəlif təkliflər verilmişdi, hökumət ciddi artımlara getmədi. Yəni, cəmi 300 milyon manatlıq artım var ki, bu da böyük göstərici deyil. Həmçinin, büdcə kəsiri 3 milyard manatdan çoxdur. Bu da onu göstərir ki, büdcənin gəlir hissəsində ciddi problemlər mövcuddur. Əsas səbəblərdən biri neftin qiymətindəki dəyişkənlik və neft hasilatının azalmasıdır. Dünən Baş nazir Əli Əsədovun çıxışını dinlədim və orada prioritet istiqamətlər elan olundu. Mən də hesab edirəm ki, həmin istiqamətlər prioritet kimi müəyyən edilməli idi: Birinci növbədə müdafiə və təhlükəsizlik məsələləri, daha sonra isə büdcənin dayanıqlığının təmin edilməsi. Bunun ardınca səhiyyə və təhsil sahəsinə ayrılan vəsaitin artırılması, eləcə də sosial məsələlərin dəstəklənməsi prioritet kimi qeyd olundu. Qarabağda aparılan tikinti və bərpa işləri üçün də 3,5 milyard manat vəsait ayrılıb ki, bu da ölkə üçün əhəmiyyətlidir. Sosial layihələrə, sosial müavinətlərə ayrılan vəsait də artırılıb. Gələn il pensiya və orta aylıq əməkhaqqının artımı ilə bağlı təxminən 9,5 faiz rəqəmi səsləndirildi.

Burada əsas risk neftin qiyməti ilə bağlıdır. Gələn ilin dövlət büdcəsində neft 65 dollardan götürülüb. Mən müsahibələrimdə təklif etmişdim ki, qiymət 60 dollar səviyyəsində müəyyən edilsin. Çünki dünya bazarında qiymətlərin kəskin dəyişməsi büdcə gəlirlərinə birbaşa təsir göstərir. Mən inanmıram ki, neft 65 dollar səviyyəsində qala biləcək. ABŞ Prezidenti neftin qiymətini aşağı salmaq üçün ciddi səylər göstərir. Bunun əsas səbəbi Rusiyadır, bu ölkə neft satışından kifayət qədər gəlir əldə edir. Düzdür, ixrac müəyyən qədər azalıb, qazla bağlı da ciddi problemlər yaranıb. Məsələn, Avropa qərar qəbul edib ki, 2027-ci ildən etibarən Rusiyadan qaz idxal etməyəcək. Bu kimi amillər fonunda neftin qiymətində enmələr baş verə bilər. Buna görə də 65 dollar büdcə üçün riskli rəqəmdir.

- Cəmiyyətdə narahatlıq yaradan məsələlərdən biri işsizlərin icbari tibbi sığorta ödənişlərinə cəlb edilməsidir. Çünki Agentliyin büdcəsinə dövlət dəstəyi 900 milyon manat azaldılıb, tələb olunur ki, qeyri formal məşğul olanlar sığorta haqqını özləri ödəsin...

- Elə mən də işsizlərin sığorta ödənişi məsələsinə toxunmaq istəyirdim. Əgər bir şəxs işsizdirsə, o sığorta haqqını haradan ödəməlidir? Ola bilər ki, müəyyən vəsaiti var, amma həmin vəsait haradan daxil olub? Adam bəlkə tikintidə gündəlik işləyib, kiminsə həyətində işləyib 5–10 manat çörəkpulu qazanıb. Sonradan həmin məbləğdən sığorta haqqı tutmaq nə dərəcədə qanunauyğundur? Bu, çox ciddi məsələdir.

İkinci məsələ qeyri-leqal gəlirlərlə bağlıdır. Əgər kimsə qeyri-leqal işləyirsə, bunu sübut etmək lazımdır. Dövlət müəyyən kateqoriyalar üzrə əlavə ödəniş etmək istəyirsə, maliyyə məsələlərini də dəqiq araşdırmalıdır.

- Vahid müəllim, ən ciddi problemlərdən biri olan büdcə xərcləmələrinə nəzarət məsələsi parlamentdə qaldırılmır. Hökumət nümayəndələri də bu məsələnin üstündən keçirlər...

- Mən həmişə demişəm: büdcənin xərc hissəsi əsas problemdir. Büdcəyə nəzarət mexanizmləri çox güclü olmalıdır. Hesablama Palatası bu sahədə işləyir, Maliyyə Nazirliyinin xüsusi departamenti var, onlar da bu istiqamətdə fəaliyyət göstərirlər. Amma mən hesab edirəm ki, bu kifayət deyil. Çünki büdcənin xərclənməsi sahəsində elə ciddi problemlər var ki, korrupsiya və rüşvət halları artıq açıq şəkildə görünür. Bunun qarşısı mütləq alınmalıdır. İkincisi, əgər büdcənin gəlir hissəsində çətinliklər yaranırsa, neçə ildir deyilir ki, struktur islahatlarına ehtiyac var. Bu qədər geniş aparatın saxlanmasına artıq ehtiyac yoxdur.

- Cəmiyyətdə idarəetmə sahəsində ciddi islahatlarla bağlı gözləntilər var. Ölkənin maliyyə imkanlarının azalması da bu addımların atılmasını gündəmdə saxlayır. Siz bu islahatlarla bağlı nə gözləyirsiz?

- Biz Konstitusiya dəyişikliyini gözləyirdik, ilin sonuna çatmışıq, hələ referendumla bağlı heç bir addım yoxdur. Bu məsələlər gündəmdədir və həyata keçiriləcəyi təqdirdə Azərbaycanın iqtisadi göstəricilərində artım yaradar, büdcənin gəlir və xərc hissəsindəki problemlərin də qarşısını alar. Biz neçə illərdir deyirik ki, icra hakimiyyəti orqanlarının ləğvi məsələsinə baxılmalıdır. Hazırda 14 iqtisadi rayon var, üstəlik Naxçıvanda Prezidentin ayrıca xüsusi nümayəndəliyi fəaliyyət göstərir. Qarabağda da icra strukturları yaradılıb. Bu aparatların saxlanılması ciddi maliyyə yükü yaratmır. İqtisadi rayonların maliyyə məsələlərini mərkəzləşdirilmiş şəkildə həll etmək daha səmərəli olardı. Mənim yadımda qalıb, cənab Prezident icra başçılarını təyin edəndə daim deyirdi ki, çalışın rayonlara investisiya cəlb edin, yerli sahibkarlığı inkişaf etdirin. Amma nəticə nədir? Bu məsələ hələ də həll olunmayıb. Niyə? Nəyə görə? Son vaxtlar İqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarovun fəaliyyəti diqqətimi çəkir. O, müxtəlif fondlarla, xüsusilə də ərəb ölkələri – Səudiyyə Ərəbistanı və Qətərlə danışıqlar aparır. Kifayət qədər iri həcmdə vəsaitin Azərbaycana qoyulması üçün hazırlıqlar gedir. Artıq bəzi layihələr üzrə müqavilələr imzalanıb və bu layihələrin məbləği 2 milyard dollara yaxındır. Bu cür böyük layihələri hazırlamaq, işlətmək lazımdır. Biz yalnız böyük şəhərləri nəzərdə tutmamalıyıq. Bakı, Sumqayıt, Mingəçevir, Gəncə kimi şəhərlərdə kifayət qədər investisiya qoyulub. Amma kənd rayonlarımızda vəziyyət ürəkaçan deyil. İnfrastruktur, sənaye, kənd təsərrüfatı və xidmət sahələrinə daha çox investisiya lazımdır.

- Prezident yeni təyin etdiyi icra başçılarını qəbul edəndə rayonlarda məşğulluq məsələsinin həllinin vacibliyini dedi. Hökumət də fərqindədir ki, kəndlərin boşalmasında başlıca amil işsizlikdir. Amma real addımlar hələ ki, yoxdur...

- Bu sirr deyil ki, rayonlarımızda, kəndlərdə iş yerləri çatışmır. Orada yeni iş yerlərinin açılması vacibdir ki, kəndlərdən rayon mərkəzlərinə və böyük şəhərlərə kütləvi axının qarşısı alınsın. Təəssüf ki, artıq bu proses başlayıb və kəndlərimiz tədricən boşalır. Bu isə ölkə üçün ciddi problemdir. Buna görə də kənd təsərrüfatı sahəsində məşğulluğu artırmaq, emal müəssisələri yaratmaq zəruridir. Məsələn, bir ay əvvəl pomidorun qiyməti bazarda 5–6 manat idisə, indi 2 manata düşüb. Niyə? Çünki ixracda problemlər yaranır. İxrac kanalları zəifdir, emal müəssisələri kifayət qədər deyil. Bu, təkcə pomidora aid deyil, digər kənd təsərrüfatı məhsullarında da illərdir eyni vəziyyət müşahidə olunur. Buna görə də bu sahəyə daha çox vəsait ayrılmalı, emal sənayesi genişləndirilməlidir.

Keçən il büdcə müzakirələri zamanı da qeyd olunmuşdu ki, çörək insanların əsas ehtiyaclarından biridir və taxıl istehsalının artırılması üçün dövlət əlavə vəsait ayırdı. Hazırda azad edilmiş ərazilərdə minlərlə hektarda taxıl, üzüm və digər məhsullar əkilir. Lakin bu sahənin daha da genişləndirilməsi və fermerlərin stimullaşdırılması vacibdir. Subsidiyaların artırılması, aşağı faizli kreditlərin verilməsi, Sahibkarlığın İnkişafı Fondunun kredit mexanizmlərinin sadələşdirilməsi əhəmiyyətlidir ki, sahibkarlar üçün bu proses daha əlçatan olsun.

- Bu günlərdə Əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Anar Əliyev Milli Məclisdə bildirdi ki, minimum əmək haqqının 400 manata qaldırılması islahatların nəticəsidir. Doğrudanmı belədir?

- Minimum əməkhaqqının 130 manatdan 400 manata qədər artırılması tez-tez misal gətirilir. Amma bir məsələ unudulur: bu illər ərzində inflyasiya da artıb və manatın alıcılıq qabiliyyəti də xeyli aşağı düşüb. Əvvəllər 130 manatla mümkün olan bazarlığı indi 400 manatla etmək çətindir. Nazirlər çıxışlarında bunu nəzərə almalıdırlar. Ölkədə peşəkar iqtisadçılar kifayət qədərdir və onların fikirləri də dinlənməlidir. Büdcə qəbul edilsə də, xərcləmələrin əsas hissəsi adətən dördüncü rübdə həyata keçirilir. Bu isə prosesləri gecikdirir. Yanvar–fevral aylarında büdcənin açılmasında çətinlik yaranır və vəsaitlərin real dövriyyəyə daxil olması mart ayına qədər uzanır. Nəticədə müəssisələr ya dayanır, ya da borc və yüksək faizli kreditlə işləməyə məcbur olur.

- Vahid müəllim, ənənəvi narahatlıqlardan biri gələn il manatın dollara nisbətdə məznnəsinin dəyişib-dəyişməyəcəyi ilə bağlıdır. Proqnozunuz nədir?

- Əvvəla, inflyasiya ilə bağlı Mərkəzi Bankın apardığı düzgün siyasəti qeyd etmək lazımdır. Son illərdə Mərkəzi Bank manatın məzənnəsinin qorunması və inflyasiyanın cilovlanması üçün ciddi addımlar atır. Hesab edirəm ki, 2026-cı ildə manatın məzənnəsində ciddi dəyişiklik olmayacaq. Lakin daxili istehsal artmasa və ÜDM-də ciddi yüksəliş baş verməsə, 2027–2028-ci illərdə devalvasiya ehtimalı realdır. Çünki uzun müddət sabit məzənnəni qoruyub saxlamaq çətindir.

- Maraqlı məsələlərdən biri neft gəlirlərinin azalması fonunda Neft Fondundan büdcəyə transfertlərin də azaldılmasıdır. Məntiqlə hökumət daha çox pul ayırıb büdcədə artıma nail ola bilərdi, amma buna gedilmədi...

- Neft Fondundan transfertlərin azalması müsbət haldır. Dövlət başçısı da son çıxışlarında vurğulayır ki, bu vəsait strateji ehtiyatdır və qorunmalıdır. Dünyada siyasi proseslər çox sürətlə dəyişir və belə şəraitdə ehtiyatların saxlanması xüsusi əhəmiyyət daşıyır.

Azərbaycan–Ermənistan münasibətləri hazırda normal inkişaf edir və ciddi problem görünmür. Lakin gələcəkdə vəziyyətin necə dəyişəcəyini dəqiq proqnozlaşdırmaq mümkün deyil. Regionda Rusiya, İran kimi ölkələr siyasi proseslərə təsir göstərən əsas aktorlardır və bir sıra bu kimi ölkələr Azərbaycanın sürətli inkişafında maraqlı deyillər. Buna görə də Azərbaycan orduya böyük vəsait ayırır və təhlükəsizlik məsələsini əsas prioritet hesab edir. Müasir təhlükəsizlik mühiti sürətlə dəyişir, yeni silah sistemləri, o cümlədən süni intellektlə idarə olunan texnologiyalar meydana çıxır. Belə şəraitdə müdafiə və təhlükəsizlik xərclərinin artırılması tamamilə əsaslıdır.

- İdxalın həcmi sürətlə artır, neft gəlirlərinin azalması fonunda bu da ciddi risklər yaradır, çünki məhsul almağa hər il daha çox valyuta laımdır...

- Ümumilikdə dövlət büdcəsi risklərə baxmayaraq sabitdir. Neftdənkənar sektorun büdcədə payı artıq 60 faizi keçib ki, bu da müsbət tendensiyadır. Lakin idxalın strukturu diqqətlə analiz edilməlidir. Bu il Azərbaycan 3 milyard dollara yaxın ərzaq, ümumilikdə isə təxminən 16 milyard dollarlıq məhsul idxal edib. Əgər bəzi məhsulların istehsalı daxildə mümkün və iqtisadi cəhətdən sərfəlidirsə, onların idxaldan asılılığını azaltmaq lazımdır. Amma əlavə dəyər yaratmayan sahələrə vəsait yatırmaq da məqsədəuyğun deyil. Yada salım ki, Qazaxıstanda yaxın günlərdə böyük avtomobil zavodu istifadəyə veriləcək. Halbuki biz illər əvvəl Azərbaycanda “Mercedes” və BMW kimi brendlərin istehsal müəssisələrinin yaradılmasını təklif etmişdik. Azərbaycan vaxtilə neft maşınqayırması sahəsində dünyanın aparıcı ölkələrindən biri idi və məhsullarını ixrac edirdi. Bu gün həmin sənaye sahəsi demək olar ki, yoxdur və biz həmin məhsulları idxal edirik. Halbuki ölkədə ağır sənayeni inkişaf etdirmək üçün kifayət qədər mütəxəssis və potensial mövcuddur. Ağır sənayenin inkişafı həm iqtisadi gəlir gətirər, həm də strateji müstəqilliyi gücləndirər. Kənd təsərrüfatı isə həm ərzaq təhlükəsizliyi, həm də iqtisadi sabitlik baxımından xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Dünyada ərzaqla bağlı ciddi problemlər yaranır, su qıtlığı daha da dərinləşir. Məsələn, İran artıq su çatışmazlığı ilə üzləşib və hətta paytaxtın köçürülməsi müzakirə olunur. Xəzər dənizinin səviyyəsinin dəyişməsi də əlavə risklər yaradır. Belə bir şəraitdə Azərbaycanda kənd təsərrüfatında emal sənayesinin gücləndirilməsi xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Bu sahənin inkişafı həm məhsul itkisini azaldar, həm də daxili bazarın tələbatını qarşılayar və ixrac imkanlarını genişləndirər.

- Vahid müəllim, hökumətin qeyri-neft sektoruna aid bəzi vergi güzəştlərini ləğv etməsi problemlər yarada bilər. Ekspertlərin bir qismi bildirir ki, bu addım müəssisələrdə ikili mühasibatlığa, ixtisarlara və digər mənfi tendensiyalara səbəb ola bilər. Onsuz da qeyri-neft sektorunda dəyər yaradan müəssisələrin sayı məhduddur, amma onların qarşısına yeni problemlər çıxarılır.

- Mən həmişə demişəm ki, Azərbaycanda struktur islahatlarına ehtiyac var. Bu qədər nazirlik, komitə və aparatın saxlanmasına lüzum yoxdur. Mövcud struktur sadəcə bürokratiya yaradır və xərcləri artırır. Struktur islahatı aparılsa, dövlət xərcləri ciddi dərəcədə azalacaq. O zaman nə sadələşdirilmiş vergi kimi sahələrə, nə də kiçik obyektlərdən əlavə vəsait toplamağa ehtiyac qalmaz.

Bu gün bir çox xırda sahibkarlıq subyektləri - 3-5 manat qazanan insanlar əlavə vergi yükündən şikayət edir. Halbuki əsl vergi potensialı iri dövriyyəsi olan sahələrdədir. Bu sahələr də qanuni şəkildə vergi ödəməlidir. Bu, iqtisadi ədalətin əsas prinsiplərindən biridir: mən işləyib vergi verirəmsə, digəri də verməlidir.

Vergi sisteminə gəlincə, Vergi Məcəlləsi artıq köhnəlib. Son illərdə məcəlləyə yüzlərlə dəyişiklik edilib. Artıq elə bir maddə qalmayıb ki, toxunulmasın. Buna görə də tamamilə yeni Vergi Məcəlləsinin hazırlanmasına ehtiyac var. Vergilərin sayı azaldılmalı, sistem sadələşdirilməli və şəffaflaşdırılmalıdır. Hazırda məcəllə o qədər qarmaqarışıqdır ki, ödəmələr sahəsində ciddi anlaşılmazlıqlar yaranır. Sosial sığorta üzrə də müəyyən problemlər mövcuddur. Mövcud şəraitdə 3 faizlə başlayan, artıq 7 faizə yaxınlaşdırılan ödənişlərin tədricən artırılması müzakirə olunur. Bu mexanizmlərin də sadələşdirilməsinə ehtiyac var. Qısası, vergi və idarəetmə sistemi köhnə modelin üzərində qurulub və ən azı 10 ildir ki, yeni yanaşmanın zəruriliyi gündəmdədir. Bu islahatlar həyata keçmədən, nə büdcənin dayanıqlığını təmin etmək, nə də qeyri-neft sektorunu real şəkildə inkişaf etdirmək mümkün olacaq. Biz büdcə ilə bağlı Büdcə Məcəlləsini qəbul etməliyik, eyni yanaşma vergi sahəsinə də tətbiq olunmalıdır. Vergi Məcəlləsinin yenidən yazılması çox vacib məsələdir. Bu zaman mövcud təcrübələrdən faydalanmaq lazımdır. Qonşu Gürcüstanın modeli, eləcə də Türkiyənin vergi sistemi bu sahədə yaxşı nümunələrdir. Əsl məqsəd iqtisadiyyatı elə qurmaqdır ki, insanlar vergi ödəməyə özləri maraqlı olsunlar və sistem könüllü vergi ödəməsini təşviq etsin.

(Davamı var)

Elçin Rüstəmli

Elvin Bəyməmmədli

"AzPolitika.info"

Baş Prokurorluq yanında Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə Baş İdarəsi Dövlət Gömrük Komitəsinin bir qrup yüksək vəzifəli əməkdaşlarını həbs edib.

Mediaxeberleri.Az xəbər verir ki, Bakupost.az-ın əldə etdiyi məlumata görə, Hövsan Dəniz Gömrük Postunda külli miqdarda qanunsuz siqaret yüklərinin aşkarlanması ilə əlaqədar həbslər başladıqdan sonra DGK-nın iki əməkdaşı ölkəni tərk edib.

Onların Tahir Tahirli və Əvəz adlı gömrük işçiləri olduqları bildirilir. Həmin şəxslərin məsuliyyətdən yayınmaq üçün İrana qaçdıqları bildirilir.

DGK-nın İrana qaçan əməkdaşı Tahir Tahirinin Xalq şairi Söhrab Tahirin oğlu olduğu bildirilir.

Xatırladaq ki, Hövsan Dəniz Gömrük Postunda külli miqdarda qanunsuz siqaret yüklərinin aşkarlanması ilə əlaqədar Dövlət Gömrük Komitəsinin Dəniz Nəqliyyatı və Enerji Resursları Baş Gömrük İdarəsinin Hövsan Məntəqəsinin rəisi Fərid Usubov, Bakı-Hövsan Beynəlxalq Ticarət Dəniz Limanının rəisi Rəşad Daşdəmirov, İdarənin əməkdaşları Heydər Eyvazov və Tamerlan Axundzadə həbs ediliblər.

Fərid Usubov, uzun illər Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti rəisinin müavini işləmiş general-leytenant Cəbrayıl Usubovun oğludur.

"AzPolitika" xəbər verir ki, həbs olunan Rəşad Daşdəmirov isə Gəncənin sabiq icra başçısı Rasim Daşdəmirovun oğludur.

1994-cü ildən 2000-ci ilə qədər Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı olan Rasim Daşdəmirov ictimai müzakirələrə səbəb olan müxtəlif ifadələr və iddialarla yadda qalıb.

Ona qarşı 206.4. (Qaçaqmalçılıq, mütəşəkkil dəstə tərəfindən törədildikdə, 213-1.2.2, 213-1.2.3-ci (Aksiz markası ilə markalanmalı olan malları belə marka olmadan və məcburi nişanlama ilə nişanlanmalı olan malları nişanlanmadan satma, satış məqsədilə saxlama, istehsal binasının hüdudlarından kənara çıxarma və ya idxal etmə, habelə belə malların nağd qaydada alqı-satqısı təkrar törədildikdə), 308.2 (Vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə) ittiham elan olunub.

Baş Prokurorluğun mətbuat xidmətindən bildirilib ki, istintaq tədbirləri davam edir və əlavə məlumat veriləcək.

***

Dövlət Gömrük Komitəsinin Dəniz Nəqliyyatı və Enerji Resursları Gömrük Baş İdarəsinin əməkdaşları Heydər Eyvazov və Tamerlan Axundzadə saxlanılıb.

Məlumata görə, onlar barəsində məhkəmənin qərarı ilə həbs qətimkan tədbiri seçilib.

Onlara 206.4. (Qaçaqmalçılıq, mütəşəkkil dəstə tərəfindən törədildikdə, 213-1.2.2, 213-1.2.3-ci (Aksiz markası ilə markalanmalı olan malları belə marka olmadan və məcburi nişanlama ilə nişanlanmalı olan malları nişanlanmadan satma, satış məqsədilə saxlama, istehsal binasının hüdudlarından kənara çıxarma və ya idxal etmə, habelə belə malların nağd qaydada alqı-satqısı təkrar törədildikdə), 308.2 (Vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə) ittiham elan olunub.

Qeyd edək ki, Dövlət Gömrük Komitəsinin Dəniz Nəqliyyatı və Enerji Resursları Baş Gömrük İdarəsinin Liman Məntəqəsinin rəisi Fərid Usubov, Bakı Hövsan Beynəlxalq Ticarət Limanının rəisi Rəşad Daşdəmirov və digər şəxslər Baş Prokuror yanında Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə Baş İdarəsinin əməkdaşları tərəfindən saxlanılıb. İş üzrə ilkin olaraq ümumilikdə 6 nəfər ittiham olunur.

Baş Prokurorluğun Mətbuat xidmətindən məlumatı təsdiq ediblər. Bildirilib ki, Dövlət Gömrük Komitəsinin Dəniz Nəqliyyatı və Enerji Resursları Baş Gömrük İdarəsinin Liman Məntəqəsinin rəisi Fərid Usubov həbs edilib.

Qeyd edək ki, Fərid Usubov Xüsusi Dövlət Mühafizə Xidməti rəisinin sabiq müavini general-leytenant Cəbrayıl Usubovun oğludur.

Digər bir məlumata görə, Rəşad Daşdəmirov ittihamla razılaşmayıb və həbs qərarından apellyasiya şikayəti verib. Bakı Apellyasiya Məhkəməsi şikayəti əsassız sayaraq rədd edilib.

"AzPolitika.info"

Bu gün Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin vəfatının 22-ci ildönümüdür.  Azərbaycan xalqı bu gün Ümumilli Liderin xatirəsini hörmətlə anır.

Heydər Əlirza oğlu Əliyev 1923-cü il mayın 10-da Naxçıvan şəhərində anadan olub. 1939-cu ildə Naxçıvan Pedaqoji Texnikumunu bitirdikdən sonra Azərbaycan Sənaye İnstitutunun (indiki Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti) Memarlıq fakültəsində təhsil alıb. Müharibənin başlaması ona təhsilini başa çatdırmağa imkan verməyib. 1941-ci ildən Heydər Əliyev Naxçıvan MSSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığında və Naxçıvan MSSR Xalq Komissarları Sovetində şöbə müdiri vəzifəsində işləyib. 1944-cü ildə dövlət təhlükəsizliyi orqanlarında işə göndərilib.

Təhlükəsizlik orqanları sistemində çalışan Heydər Əliyev 1964-cü ildən Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti yanında Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsi sədrinin müavini, 1967-ci ildən isə sədri vəzifəsində işləyib, general-mayor rütbəsinə qədər yüksəlib. Həmin illərdə o, Leninqrad şəhərində (indiki Sankt-Peterburq) xüsusi ali təhsil alıb, 1957-ci ildə isə Azərbaycan Dövlət Universitetinin Tarix fakültəsini bitirib.

1969-cu il iyul plenumunda Heydər Əliyev Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin birinci katibi seçilərək respublikanın rəhbəri olub.

1982-ci ilin dekabrında Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi Siyasi Bürosunun üzvü seçilən Heydər Əliyev SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini vəzifəsinə təyin edilib və SSRİ-nin rəhbərlərindən biri olub. Heydər Əliyev iyirmi il ərzində SSRİ Ali Sovetinin deputatı, beş il isə SSRİ Ali Soveti sədrinin müavini olub.

Heydər Əliyev 1987-ci ilin oktyabrında Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi Siyasi Bürosunun və şəxsən Baş katib Mixail Qorbaçovun yeritdiyi siyasi xəttə etiraz əlaməti olaraq tutduğu vəzifələrdən istefa verib.

O, 1990-cı ilin 20 yanvarında sovet qoşunlarının Bakıda törətdiyi qanlı faciə ilə əlaqədar ertəsi gün Azərbaycanın Moskvadakı nümayəndəliyində bəyanatla çıxış edərək xalqımıza qarşı törədilmiş cinayətin təşkilatçıları və icraçılarının cəzalandırılmasını tələb edib. Dağlıq Qarabağda yaranmış kəskin münaqişəli vəziyyətlə bağlı SSRİ rəhbərliyinin ikiüzlü siyasətinə etiraz əlaməti olaraq 1991-ci ilin iyulunda Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının sıralarını tərk edib.

1990-cı ilin iyulunda Azərbaycana qayıdan Heydər Əliyev ilk əvvəl Bakıda, sonra isə Naxçıvanda yaşayıb, həmin ildə də Azərbaycan Ali Sovetinə deputat seçilib. O, 1991-1993-cü illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri, Azərbaycan Respublikası Ali Soveti sədrinin müavini olub.

Heydər Əliyev 1992-ci ildə Yeni Azərbaycan Partiyasının Naxçıvan şəhərində keçirilmiş təsis qurultayında partiyanın sədri seçilib.

1993-cü ilin may-iyununda hökumət böhranının son dərəcə kəskinləşməsi ilə ölkədə vətəndaş müharibəsinin baş verməsi və müstəqilliyin itirilməsi təhlükəsi yarandıqda Azərbaycan xalqı Heydər Əliyevin hakimiyyətə gətirilməsi tələbi ilə ayağa qalxdı. Azərbaycanın o zaman rəhbərliyində təmsil olunan şəxslər Heydər Əliyevi rəsmən Bakıya dəvət etməyə məcbur oldular. Heydər Əliyev 1993-cü il iyunun 15-də Azərbaycan Ali Sovetinin sədri seçildi, iyulun 24-də isə Milli Məclisin qərarı ilə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyətlərini həyata keçirməyə başladı. 1993-cü il oktyabrın 3-də ümumxalq səsverməsi nəticəsində Heydər Əliyev Azərbaycan Prezidenti seçilib.

1998-ci il oktyabrın 11-də xalqın yüksək fəallığı şəraitində keçirilən seçkilərdə səslərin 76,1 faizini toplayaraq yenidən Azərbaycan Prezidenti seçilib.

2003-cü il oktyabrın 15-də keçirilən prezident seçkilərində namizədliyinin irəli sürülməsinə razılıq vermiş Heydər Əliyev səhhətində yaranmış problemlərlə əlaqədar seçkilərdə iştirak etməkdən imtina edib və namizədliyini İlham Əliyevin xeyrinə geri götürüb. Həmin il dekabrın 12-də Azərbaycanın Ümummilli Lideri Heydər Əliyev Amerika Birləşmiş Ştatlarının Klivlend Klinikasında vəfat edib.

Heydər Əliyev dörd dəfə Lenin ordeni, Qırmızı Ulduz ordeni və çoxlu medallarla təltif edilib, iki dəfə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adını alıb, bir çox xarici dövlətlərin orden və medalları ilə təltif olunub. O, Rusiya Federasiyasının Təhlükəsizlik, Müdafiə və Hüquq Qaydası Problemləri Akademiyasının professoru və həqiqi üzvü seçilib, Y.V.Andropov adına mükafata layiq görülüb. Rusiyanın yüksək mükafatı - Müqəddəs Apostol Andrey Pervozvannı ordeni ilə təltif olunması barədə Fərman imzalanıb. 20 yanvar 2001-ci ildə Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevə Moskva Dövlət Universitetinin "Fəxri professoru" adı verilib. 13 aprel 1999-cu ildə Prezident Heydər Əliyev Türkiyənin ən nüfuzlu - "Atatürk Sülh Mükafatı"na layiq görülüb. 27 mart 1997-ci ildə isə Kiyevdə H. Əliyevə Ukraynanın ali mükafatı "Yaroslav Mudrı" ordeni təqdim edilib.

Ulu Öndər Azərbaycanda sosial rifahın bərbad vəziyyətdə olduğu, iqtisadiyyatın tənəzzülə uğradığı, vətəndaş qarşıdurmasının, eləcə də ermənilərlə müharibə şəraitinin hökm sürdüyü bir dövrdə hakimiyyətə gəlib. Bununla yanaşı, dünyada Azərbaycana qarşı yürüdülən ikili standartlar ölkənin az qala müvazinətinin itirilməsinə səbəb olmuşdu. Bütün bunların fonunda Heydər Əliyev Azərbaycanda hakimiyyətə gəlməklə ölkədə sabitlik və əmin-amanlıq bərpa edildi.

Ümummilli Lider Heydər Əliyevin ölkə rəhbərliyinə gələn zaman başlıca amalı Azərbaycanın işğal olunmuş torpaqlarını düşmən tapdağından azad etmək olub. O, ölkə rəhbəri olduğu müddətdə müasir Azərbaycanın qurucusuna çevrildi və gördüyü işlərlə, yürütdüyü siyasətlə xalqın əbədi rəğbətini qazandı. Qarabağın, Şərqi Zəngəzurun azad olunması üçün səylərini əsirgəməyən mərhum lider Azərbaycanda davamlı siyasətin əsasını qoydu. Ömrünün 80-ci ilində dünyasını dəyişsə də, onun adı, siyasəti və dəsti xətti əbədiyaşar ideologiyaya çevrildi. Məhz Ulu Öndərin əsasını qoyduğu siyasətin davamı olaraq bu gün Qarabağ da, Şərqi Zəngəzur da azaddır.

Dövlət Gömrük Komitəsinin Biləsuvar Gömrük İdarəsinin əməkdaşı İsmayıl Məmmədəliyev saxlanılıb.

Mediaxeberleri.Az "Unikal"a istinadən xəbər verir ki, İ.Məmmədəliyev barəsində 3 ay 20 gün müddətinə həbs qətimkan tədbiri seçilib.

Qeyd edək ki, o, Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin tələbə yoldaşı, iş adamı İlham Rəhimovun qohumudur.

Bakıda 14 yaşlı qız ana olub.

Mediaxeberleri.Az "Qafqazinfo"ya istinadən xəbər verir ki, 2011-ci il təvəllüdlü yeniyetmə bu gün paytaxtdakı xəstəxanalardan birində qız uşağı dünyaya gətirib.

Daxili İşlər Nazirliyinin Mətbuat Xidmətinin əməkdaşı Lumu İsrəfilli faktı təsdiqləyib. O bildirib ki, məsələ ilə bağlı araşdırma aparılır.

Mədə yanması, şişkinlik və həzmsizlikdən əziyyət çəkənlər üçün bəzi bitki çayları mədə turşusunu balanslaşdıraraq narahatlığı azalda bilir.

Mediaxeberleri.Az xatırladır ki, zəncəfil, şüyüd toxumu, çobanyastığı, nanə mədə ağrısı və qaz problemini yüngülləşdirən ən təsirli bitkilər arasında yer alır. Bu çayların sakitləşdirici təsiri mədənin özünü daha rahat bərpa etməsinə kömək edir.

Mədə qoruyucu təbii vasitələr arasında banan, alma, yulaf, düyü kimi yüngül qidalar da göstərilir. Mütəxəssislərə görə, çiy kartof suyu, aloe vera suyu və meyan kökü də mədə divarını qoruyaraq turşuluğu azalda bilir.

Eyni zamanda gündəlik su qəbulu, yüngül fiziki fəaliyyət və düzgün qidalanma vərdişləri mədə sağlamlığının qorunması üçün tövsiyə edilir.

Bu gün müstəqil, suveren ölkəmizdə cənab Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında həyata keçirilən dövlət siyasətinin əsasında vətəndaş amili dayanır. Bu, hər bir dövlət məmuruna nümunə olmalıdır. Həmçinin, bu, ölkə başçısı və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyeva tərəfindən vətəndaşlara göstərilən qayğıda da hər zaman hiss edilir.

Dövlət başçısının yerlərdə vətəndaş müraciətlərinə obyektiv şəkildə baxılması, vətəndaş məmnunluğunun təmin edilməsi ilə bağlı müvafiq sərəncam və tapşırıqlarının icrasına Ağstafa rayonunda hər zaman operativ və həssaslıqla yanaşılır.

Vətəndaş məmnunluğunun təmin olunması istiqamətində dövlət siyasətini əsas tutaraq, Rayon İcra Hakimiyyətinin inzibati binasında vətəndaşların fərdi və ümumi qəbulları həyata keçirilir, müraciət və təklifləri dinlənilir. Rayonda şəhid ailələri və müharibə iştirakçılarının sosial qayğılarının öyrənilməsi və həlli də daim diqqət mərkəzində saxlanılır.

Bu gün Ağstafa Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Seymur Orucov Ağstafa şəhər ictimayyiətinin nümayəndələri ilə görüşüb.

1 nömrəli Folklor Klubunun binasının akt zalında keçirilən səyyar qəbulda rayonun hüquq-mühafizə orqanlarının rəhbərləri, RİH başçısı aparatının və aidiyyəti üzrə təşkilatların məsul əməkdaşları, eləcə də Ağstafa şəhər ictimayyiətinin nümayəndələri iştirak ediblər. 

RİH başçısı çıxışında ölkəmizin dinamik sosial-iqtisadi inkişafından, hərbi qüdrətindən, dövlətimizin əsas prioritet istiqamətlərindən olan Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun yenidən qurulması və məcburi köçkünlərin öz evlərinə qayıtmalarını özündə ehtiva edən Böyük Qayıdış konsepsiyasından söz açıb. Vətəndaşların irəli sürdükləri müxtəlif məzmunlu təklif və müraciətlər qəbul olunaraq nəzarətə götürülüb. 

Qaldırılan hər bir məsələ ətrafında müzakirələr aparılıb və həlli ilə bağlı qanunamüvafiq qaydada tədbirlər müəyyən edilib.

“Qarabağ” Futbol Akademiyasının meneceri Nail Kərimov AZƏRTAC-ın suallarını cavablandırıb.

- “Qarabağ”ın U-19 komandası UEFA Gənclər Liqasının əsas mərhələsini xalsız və sonuncu pillədə bitirdi. Bu nəticəni necə qiymətləndirirsiniz?

- Turnirdəki çıxışımızı pis qiymətləndirirəm. Ümumiyyətlə, müsbət bir şey deyə bilmərəm. 6 oyunda 30 qol buraxdıq. Təbii ki, bu, yaxşı nəticə deyil. Amma məsələyə yalnız oyunlardakı hesablar üzərindən yanaşmaq istəmirəm. Sizə bir statistika verəcəyəm və sonra bunun səbəbini izah edəcəyəm. 10 turda 8 böyükhesablı məğlubiyyət olub. Böyük hesabla uduzan komandalar arasında “Real Madrid”, “Napoli”, “Liverpul”, “Qalatasaray”, “Slaviya” kimi klublar da var. Bunların klub və akademiya kimi fəaliyyətləri hamıya məlumdur. Bu isə onu göstərir ki, hesablar ölkədə futbolun səviyyəsini və akademiyadakı gənc oyunçuların potensialını müəyyən etmək üçün real faktor deyil. Çünki, yaş qrupları burada böyük rol oynaya bilər. Məsələn, bəzi komandalar ən yaxşı oyunçularını, bəziləri ikinci dərəcəli olanları oynadırlar. Digərləri icarədə olur. Yəni, burada söhbət klubun yanaşmasından gedir.

- Demək olarmı ki, komandanın çıxışı əsasən rəqiblərin keyfiyyətindən asılı olub?

- Əslində burada qeydə alınan nəticələr real vəziyyəti tam ifadə etmir. Məsələn, bizimlə yanaşı, “Nyukasl” və “Budyo-Qlimt” də turniri xal qazanmadan başa vurdu. İngiltərə təmsilçisi haqqında dəqiq deyə bilmərəm ki, əsas komandaya akademiyadan nə qədər uşaq keçid edir. Amma norveçlilərin akademiyası daima əsas komanda üçün futbolçu yetişdirir. Yəni, onların məğlubiyyətlərinə və böyük hesablara baxmayaraq, bu akademiya daim ulduz futbolçular yetişdirir.

Böyükhesablı məğlubiyyətlərimizlə bağlı başqa bir statistik faktı qeyd etmək istəyirəm. Bu, rəqiblərimizin səviyyəsi ilə əlaqəlidir. Oynadığımız altı komandadan dördü play-off mərhələsinə, yəni ilk “22-liy”ə yüksəldi. Rəqiblərimizdən “Çelsi” birinci, “Benfika” ikinci, “Atletik” isə altıncı yeri tutaraq, növbəti raunda adladı. İlk 22 komanda arasına düşə bilməyən yalnız “Kopenhagen” və “Napoli” oldu ki, onlar da sərhəddə qaldılar. Biri 21-ci, digəri isə 25-ci oldu. Yəni, pley-offa düşməyə çox yaxın idilər. Rəqiblərimiz bu qədər güclü olduğu üçün nəticələr belə alındı. Əgər bizə daha uyğun, nisbətən zəif rəqiblər düşsəydi, bəlkə də 5-6 xal toplamaq mümkün olardı. İndiki halda isə sizin sualınıza yalandan “Hər şey əladır” cavabını verə bilməzdim.

- Futbolçularda günah görmürsünüz?

- Mən futbolçuları heç nədə günahlandıra bilmərəm. Burada məsuliyyət böyüklərin üzərinə düşür. Bu, idarəçilərin, klub rəhbərlərinin, məşqçilərin, valideynlərin günahıdır. Mənim, sizin, bir sözlə, hamımızın günahıdır. Amma uşaqların günahı deyil. Mən Azərbaycanda istedadlı futbolçuların olduğuna əsla şübhə etmirəm. Burada potensiallı oyunçuların olduğunu həm yerli, həm də əcnəbi mütəxəssislər qeyd edirlər.

- Oyun baxımından komandadan razı qaldığınız məqamlar oldumu?

- Mən komandanın çıxışını iki hissəyə bölərdim. İlk iki və son oyun bir, ortadakı üç qarşılaşma isə başqa bir hissədir. İlk iki matçda həm biz, həm də futbolçular turniri tanımırdılar. Bu səviyyəli rəqiblərlə heç vaxt oynamamışdılar. Amma ilk iki görüşdə həm biz, həm də futbolçular turnirlə tanış oldu, ritmi gördü. Ondan sonra “Çelsi”yə və “Atletik”ə 0:5 hesabı ilə uduzmağımıza baxmayaraq, oyun baxımından daha yaxşı idik. Artıq meydanda mübarizə, taktiki yanaşma, döyüş ruhu, oyun intizamı görünürdü. Bunların hamısını həmin görüşlərdə görmək mümkün idi. Bunu bizim məşqçilər də təsdiq edə bilərlər. Söhbətlərimizdə dəfələrlə deyilmişdi ki, hesab bizim üçün ikinci məsələdir. Əsas olan odur ki, meydanda nə etdiyini bilən komanda olsun. Mübarizə aparsın və görünsün ki, həm məşqçilər, həm futbolçular birlikdə işləyərək orada nəsə ortaya çıxarırlar. Lakin “Ayaks”la son görüşdə əzm və istəyi görmədik. Bir daha məyus olduq. Bu, hesabda da özünü əks etdirdi. Bir məsələni də qeyd etmək yerinə düşər. Məsələn, “Çelsi”, “Benfika” və “Atletik” yaş ortalaması baxımından bizdən böyük idi. “Ayaks”da isə orta yaş kiçik idi. Ötən gün 2007-2008-ci ildən olan futbolçular əsas komandamıza qarşı oynadılar. Burada böyük fərq ortaya çıxır. Biz öz işimizi layiqincə görsəydik, 20 top buraxmış olardıq. Lakin ümumi analiz etdiyimiz zaman bu da çox sayılır.

- UEFA Gənclər Liqasının oyunları üçün transfer edilən nigeriyalı futbolçular - Tohib Abidun və Muyidin Oludenin performanslarını necə qiymətləndirirsiniz?

- Bizim iştirak ərizəmizdə 4 legioner oyunçu var idi. Onların ikisi çoxdan komandada idilər. Transfer üçün 15 gün vaxtımız var idi. Bu müddət ərzində Tohib və Muyidini cəlb etdik. Onları gətirməkdə məqsədimiz “Çelsi” və “Benfika”nı məğlub etmək deyildi. Sadəcə, daxildəki rəqabəti artırmağı hədəfləyirdik. Bildiyiniz kimi, dünya futbolunda əcnəbi futbolçu gətirmək tendesiyası var. Hər iki oyunçunun çıxışını orta qiymətləndirirəm. Komanda olaraq axsadığımız zaman hansısa oyunçunu fərqləndirmək olmur. Rəqiblərdən geri qaldıq.